Na twee jaar afwezigheid, en vorig jaar maar half, is dit jaar de Las Vegas NAB (National Association of Broadcasters) weer terug en lijkt vooral de post-productiewereld drastisch te gaan veranderen door de komst van Artificial Intelligence (A.I.).
Voorheen spaarden de meeste fabrikanten hun nieuwe producten door het jaar heen op om ze tijdens de NAB te presenteren. Gedwongen door Covid moesten ze de afgelopen paar jaar iets anders verzinnen om hun nieuwe producten aan het publiek te tonen. De meeste, met Blackmagic Design en Arri voorop, nodigden hun hele klantenbestand uit voor een live videopresentatie. Het bleek een succesvol alternatief te zijn, omdat ze zeker wisten dat hun product niet ondergesneeuwd zou raken door een vergelijkbaar maar hipper product van de concurrent.
Met andere woorden dit was de eerste NAB waar nagenoeg geen nieuwe producten werden gelanceerd. Natuurlijk waren er nieuwe dingen te zien, maar in mijn ogen waren dat vooral veel updates en verbeteringen van al bestaande producten.
Nieuwe hal
De beursvloer van de NAB was ook anders dan 3 jaar geleden. De zuid-hal, waar Blackmagic Design, Adobe en Avid vroeger stonden, was dicht. Op de voormalige parkeerplaats aan de overkant van Paradise Road was een compleet nieuwe hal verrezen, verbonden door een over de weg heen gebouwde eindeloze gang. Voor wie niet wilde lopen, had Elon Musk een oplossing bedacht met ‘The Vegas Loop’ van zijn bedrijf ‘The Boring Company’. Hij heeft letterlijk een tunnel geboord van 2,7 km die beide hallen met elkaar verbindt. Je loopt een trap af naar een ondergrondse hal waar verschillende Tesla’s voor je klaar staan, die je geheel kosteloos – nu nog met chauffeur, maar als de wet binnenkort wordt aangepast, geheel automatisch – door een spectaculair verlichte tunnel naar de nieuwe hal brengen.
In de nieuwe hal aangekomen valt direct op dat een nieuwkomer de grootste stand heeft: Microsoft, voor het eerst aanwezig met een stand gevuld met op Chat GPT gebaseerde startups. Na 3 jaar afwezigheid lijkt de post-productiewereld totaal te zijn veranderd door de komst van A.I. Zowel bij beeld als bij geluid.
Opmars van A.I folie
Wat ik het meest opvallende vond, was de opmars van de A.I. wereld van folie. Het lijkt erop dat het in de toekomst niet meer nodig is om handmatig folie te maken. Krotos heeft een programma waarin bijvoorbeeld geheel geautomatiseerd voetstappen worden geplaatst, waarbij de computer analyseert wie er loopt, hoe zwaar de persoon is, wat voor schoen hij/zij draagt en op wat voor een ondergrond hij/zij loopt. Bovendien berekent de computer zelf hoe ver de persoon van de camera verwijderd is, oftewel hoeveel de voetstappen moeten uitdoven. Dit werkt overigens niet alleen voor voetstappen, maar ook voor pistoolschoten, explosies, aan- en wegrijdende auto’s, etc.
In de nieuwe hal aangekomen valt direct op dat een nieuwkomer de grootste stand heeft: Microsoft, voor het eerst aanwezig met een stand gevuld met op Chat GPT gebaseerde startups. Na 3 jaar afwezigheid lijkt de post-productiewereld totaal te zijn veranderd door de komst van A.I. Zowel bij beeld als bij geluid.
Omgevingsgeluid
Cedar heeft software en hardware voor het wegfilteren van omgevingsgeluid. Cedar maakt normaal alleen applicaties voor de politie of veiligheidsdiensten, maar toonde nu een consumentenproduct op een kleine stand. Op de zeer drukke beursvloer kreeg ik een koptelefoon op waarbij alle omgevingsgeluid weggefilterd werd, behalve de stem van de man achter de knoppen, alsof hij in een compleet geïsoleerde studio stond te praten. Dit werkt vergelijkbaar met noise-cancelation, maar dan selectief op een persoon.
Bij Audio Design Desk werd MAKR.AI getoond met de slogan ‘Audio for Video, Solved’. Het meest indrukwekkende was dat ze vanuit hun eigen audio-software simultaan andere softwarepakketten konden aansturen. Als je dus in hun software werkt, gebeurt het direct ook in Protools, Fairlight of Audition. Als je beide programma’s tegelijkertijd opent, zie je zelfs de tijdlijn op beide programma’s bewegen.
Tekst-Based Editing
Op het gebied van video liet Adobe zijn ‘Tekst-Based Editing’ zien, waarbij ze in een bètaversie van Premiere Pro met behulp van A.I. gesproken woord in tekst omzetten en vervolgens kun je de tekst bewerken, vergelijkbaar met dat je in Word een tekst zou behandelen, waarbij de beelden op de tijdlijn de wijzigingen volgen. Met ‘Smooth-cut’ kun je de overgangen tussen clips onzichtbaar maken en als dit niet goed werkt, eenvoudig met de b-roll lap-shots er overheen zetten. Editors zullen niet meteen enthousiast worden, maar het is zeker een uitkomst voor redacteuren. En in 18 talen, waaronder het Nederlands! Ik was blij verrast om te zien dat Adobe weer echt nieuwe onderdelen aan Premiere Pro heeft toegevoegd. Ze zullen ook wel moeten, want ik hoor steeds meer editors die sterk overwegen om naar DaVinci Resolve over te stappen.
Bij Blackmagic Design toonden ze een vergelijkbare ‘speech to text’ oplossing in DaVinci Resolve 18.5, maar dan met automatisch gegenereerde ondertiteling. Jammer genoeg alleen nog maar in het Engels. Wat ik echter veel indrukwekkender in de nieuwe versie vond, was de effectplugin ‘Re-light’, waarmee je een door A.I. gegenereerde virtuele lamp die ‘echt’ licht geeft in of buiten je beeld kunt plaatsen. In versie 18.5 is ook ‘DaVinci Remote Monitor’ ingebouwd, waarmee iedereen die toestemming heeft, in real-time cloud-based kan meekijken met de editing of de kleurcorrectie.
Er was ook een nieuwe versie van de Ursa Mini 12K OLPF te zien. Daar werd niet veel ruchtbaarheid aan gegeven, maar het was in mijn opinie groot nieuws. Ik ben echt blij dat ze de camera niet hebben stopgezet en hem nog een kans geven.
De lancering van de 12K camera was helemaal aan het begin van de coronapandemie, waardoor deze eigenlijk totaal is ondergesneeuwd. Hier geldt echt: ‘The bigger the miracle, the smaller the audience’. Dus ik ben blij dat ze hem niet meteen discontinueren maar hem nog een kans geven. Bij Avid hadden ze ook ‘groot’ nieuws: de tekstmarkers vanuit de Media Composer zijn nu ook in Pro-Tools te zien, of heb ik iets gemist?
Bij Canon was een prototype te zien; de MS-500 een nieuw ultra-low-light camera waarmee je nagenoeg geen licht meer nodig hebt. Verder komen ze binnenkort met nieuwe firmware voor zowel de C330 als de C500.
Ook Sony toonde een nieuwe camera, de HDC-550V, een 4K broadcast camera vergelijkbaar met de SF6 of de SF9. Ook waren er een paar nieuwe HDR referentiemonitoren te zien, geen OLED meer maar ‘dual-layer LCD’ met een output van 4000 nits. RED had geen eigen stand, waarschijnlijk omdat ze echt niets nieuws konden tonen anders dan hun nieuwe beta software Redcine-X Pro, alleen nog voor mac.
Led-projectie
Verschillende stands toonden achtergrond ledprojectie. In plaats van op te nemen voor een groene wand, neem je op voor een led-wall waarop je direct het juiste achtergrondbeeld ziet. Dat heeft heel veel voordelen, vooral voor de acteurs die zich niet meer hoeven in te beelden waar ze zijn of tegen welk fantasie-beest ze moeten vechten. Ze zien hem staan en kijken hem recht in de ogen. Het andere grote voordeel is dat de belichting veel beter klopt dan bij chromakey omdat het licht bij een led-wall vanuit de juiste richting komt. Het nadeel is dat het perspectief moet worden opgelost, anders kan de camera niet bewegen.
‘Think inside the box’
Op dit gebied was een van de meest opvallende presentaties een uitklapbare vrachtwagen met de slogan ‘think inside the box’. In deze vrachtwagen hadden ze een treincoupé nagebouwd met een ledwall als uitzicht. De camera was gemonteerd op een robotarm. Toen ik uit de vrachtwagen stapte, ontving ik meteen een link naar frame.io waar mijn opgenomen treinreis al opstond. Deze oplossing heeft als groot voordeel dat je niet met je hele crew naar een studio hoeft te verhuizen, maar dat de studio naar jou toe kan komen.
UnReal is de marktleider op dit gebied en toonde in de entree tussen de twee grote hallen een futuristische motor voor een led-scherm waarop het publiek even kon gaan zitten. Ondersteund door harde sciencefictionachtige muziek konden de motorrijders door een fantasiewereld vliegen, inclusief windmachine.
Bij Sonnet Tech was er niet echt iets nieuws, wel waren veel verbeteringen te zien. Het meest opvallende vond ik een box waarmee van Thunderbolt 4 25G netwerk kunt maken; dus over hele lange, heel goedkope kabels heel veel data versturen.
Een andere leuke toevoeging vond ik de Time-Bar bij Tentacle Sync, weliswaar nog een prototype maar veelbelovend.
Nederlands nieuws
Op de Vocas-stand hoorde ik het belangrijkste nieuws voor Nederlanders. Andre Kan vertelde mij dat de twee grootste resellers voor ons vakgebied gaan samenwerken, omdat Vocas Fofic heeft ingelijfd. Vocas toonde een aantal nieuwe accessoires voor de RED V-Raptor. Hun stand was aanzienlijk kleiner dan voorgaande jaren, de opmars van Chinese concurrenten Smallrig en Tilta die vergelijkbare producten zoals rigs, cages, matboxen, follow-focus, etc maken maar dan veel goedkoper, lijkt hiervoor de hoofdreden te zijn.
Op het gebied van licht was relatief weinig nieuws te zien, behalve dan dat het er op lijkt we de standaard lensvatting uit de fotografie hebben omarmd. Heel veel film licht heeft tegenwoordig een Bowens mount, wat heel goed nieuws is, want het betekent dat alle accessoires nu eindelijk uitwisselbaar zijn.
Conclusie
Al met al was er toch nog veel nieuws te zien en horen op de NAB 2023, maar totaal anders dan verwacht. We staan op de drempel van nog meer veranderingen op het gebied van postproductie, waarbij A.I. steeds meer saai werk zal gaan overnemen. De vraag is echter of dat alleen maar goed is, want haal je op die manier niet het ‘brood en boter’ weg bij de postproductie? Als alleen de leuke en creatieve taken overblijven, kun je dan überhaupt nog wel een boterham verdienen? En zal mijn eigen vak, kleurcorrectie, over een paar jaar nog wel bestaan? Of zeg je dan tegen de computer: kleur dit zoals …? De toekomst zal het leren.
Tekst en foto’s: Guy Molin
